Jak opanować umysł

Zrozum, że nikt nie może opanować swego umysłu, jeżeli nie obejmie go Duch Święty. Umysł jest bowiem nieposkromiony, nie dlatego jednak, że z natury znajduje się w ciągłym ruchu, ale ponieważ przez naszą niedbałość przyswoił sobie owo błądzenie i przyzwyczaił się do niego od początku. Przekraczając bowiem przykazania Tego, który nas odrodził, oddaliliśmy się od Boga i utraciliśmy jedność z Nim, a także możność doświadczania Go w duchowym i umysłowym doznaniu.

Gdy umysł odszedł od Boga i oddzielił się od Niego, wiedziony jest w różne strony niczym więzień. Nie może zatrzymać się, chyba że przez poddanie się Bogu. Nie potrafi spocząć inaczej, jak tylko wtedy, gdy trwa przy Panu i jednoczy się z Nim w radości, a także gdy modli się do Niego nieustannie i wytrwale oraz codziennie wyznaje Mu w duchu swoje winy. Bóg bowiem natychmiast wybacza wszystkim, którzy Go błagają z pokorą i skruchą, oraz wciąż wzywają Jego świętego Imienia. Powiedziano bowiem: „Wyznawajcie Panu i wzywajcie Jego święte Imię (Ps 105,1)”.

Również powstrzymywanie oddechu, gdy usta są zamknięte, pomaga zatrzymać i skupić umysł. Czyni to jednak tylko częściowo. Później bowiem ponownie się on rozprasza. Kiedy jednak przychodzi działanie modlitwy, wówczas ona sama prawdziwie opanowuje go, cieszy i strzeże przed niewolą.

Zdarza się, że umysł modli się i pozostaje w miejscu, myśl wtedy błąka się i jest zajęta innymi sprawami. Nie poddaje się ona nikomu, oprócz tych, którzy są doskonali w Duchu Świętym i osiągnęli wewnętrzny spokój w Jezusie Chrystusie.

św. Grzegorz z Synaju, W jaki sposób Hezyhasta ma siadać do modlitwy i nie wstawać zbyt szybko, r. Jak opanować umysł (Jak opanować umysł),  z: Filokalia, teksty o modlitwie serca